THẨM QUYỀN GIẢI QUYẾT LY HÔN CÓ YẾU TỐ NƯỚC NGOÀI CỦA TÒA ÁN TỪ NGÀY 01/7/2025
Từ ngày 01/7/2025, hệ thống đơn vị hành chính và tổ chức Tòa án nhân dân có sự nhiều sự thay đổi. Sự thay đổi này kéo theo việc phân định lại thẩm quyền giải quyết ly hôn có yếu tố nước ngoài – một số vụ, việc trước đây chỉ thuộc thẩm quyền sơ thẩm của TAND cấp tỉnh.
1. Cơ sở pháp lý mới nhất từ năm 2025
– Luật Tổ chức chính quyền địa phương số 72/2025/QH15 ngày 16/6/2025:Tổ chức lại đơn vị hành chính theo mô hình 02 cấp: cấp tỉnh và cấp xã/phường/đặc khu, chính thức bỏ cấp huyện.
– Luật số 81/2025/QH15 sửa đổi Luật Tổ chức TAND: Hệ thống Tòa án gồm: TAND tối cao, TAND cấp tỉnh, TAND khu vực, Tòa án chuyên biệt, Tòa án quân sự; Không còn TAND cấp huyện, không còn TAND cấp cao (các chức năng giám đốc thẩm, tái thẩm được phân cấp lại chủ yếu cho TAND tối cao và TAND cấp tỉnh).
– Luật số 85/2025/QH15 ngày 25/6/2025 – Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của BLTTDS 2015, Luật Tố tụng hành chính, Luật Phá sản, Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án,…: Điều chỉnh thẩm quyền TAND cấp tỉnh và TAND khu vực.
Từ 01/7/2025, các tranh chấp, yêu cầu dân sự, hôn nhân và gia đình không còn bị phân biệt theo yếu tố nước ngoài trong cơ chế phân cấp thẩm quyền nữa, mà tập trung theo cấp Tòa án và lãnh thổ.
Nghị quyết số 01/2025/NQ-HĐTP ngày 27/6/2025 của Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao: Hướng dẫn cụ thể việc tiếp nhận nhiệm vụ, thực hiện thẩm quyền của TAND khu vực và TAND cấp tỉnh kể từ ngày 01/7/2025; Quy định rõ: TAND khu vực thụ lý sơ thẩm các vụ việc dân sự, hôn nhân và gia đình, hành chính, phá sản… (trong đó có ly hôn có yếu tố nước ngoài).
2. Xử lý hồ sơ ly hôn có yếu tố nước ngoài đã nộp trước ngày 01/7/2025
Theo Nghị quyết 225/2025/QH15 và các hướng dẫn chuyển tiếp:
– TAND cấp tỉnh đã nhận đơn nhưng chưa thụ lý, Nếu vụ việc thuộc thẩm quyền sơ thẩm của TAND khu vực theo pháp luật mới, thì Hồ sơ được chuyển cho TAND khu vực có thẩm quyền theo lãnh thổ;
– Trường hợp TAND cấp tỉnh đã mở phiên họp ghi nhận kết quả hòa giải, đối thoại và có yêu cầu công nhận kết quả hòa giải thành thì TAND cấp tỉnh tiếp tục giải quyết và ra quyết định.
– Hồ sơ đã thụ lý sơ thẩm tại TAND cấp tỉnh trước 01/7/2025: TAND cấp tỉnh tiếp tục giải quyết cho đến khi kết thúc vụ việc (không “đẩy” xuống TAND khu vực nữa).
– Kế thừa quyền, trách nhiệm: TAND cấp tỉnh sau sắp xếp kế thừa quyền và trách nhiệm của TAND cấp tỉnh được sắp xếp, sáp nhập trước đó; khách hàng không phải nộp lại hồ sơ từ đầu, nhưng có thể được hướng dẫn bổ sung theo thực tiễn từng Tòa.
3. Hồ sơ ly hôn có yếu tố nước ngoài – Thuận tình & đơn phương
3.1. Hồ sơ thuận tình ly hôn với người nước ngoài
– Đơn yêu cầu công nhận thuận tình ly hôn;
– Giấy chứng nhận đăng ký kết hôn (bản gốc);
– CCCD/Hộ chiếu của vợ, chồng;
– Xác nhận cư trú hoặc thẻ tạm trú của bên Việt Nam;
– Giấy khai sinh con chung (nếu có);
– Tài liệu về tài sản, công nợ chung (nếu yêu cầu giải quyết);
– Đơn đề nghị xét xử vắng mặt (nếu có);
– Văn bản ủy quyền cho Luật sư (nếu sử dụng dịch vụ đại diện).
Lưu ý: Tài liệu do nước ngoài cấp phải được hợp pháp hóa lãnh sự và dịch công chứng sang tiếng Việt; Trường hợp người Việt Nam ở nước ngoài ký đơn, tờ khai… cần được xác nhận chữ ký tại Cơ quan đại diện ngoại giao Việt Nam.
3.2. Hồ sơ ly hôn đơn phương với người nước ngoài
– Đơn khởi kiện ly hôn (theo mẫu);
– Giấy đăng ký kết hôn (bản gốc);
– CCCD + xác nhận cư trú của người khởi kiện;
– Hộ chiếu/CCCD của bị đơn (nếu có);
– Thông tin địa chỉ bị đơn ở nước ngoài; nếu không xác minh được, cần nêu rõ và đề nghị Tòa án xác minh qua cơ quan quản lý xuất – nhập cảnh;
– Tài liệu về con chung, tài sản chung, nợ chung (nếu có).
4. Thẩm quyền theo lãnh thổ: Nộp đơn ly hôn với người nước ngoài tại TAND khu vực nào?
Nguyên tắc thẩm quyền theo lãnh thổ trong BLTTDS (đã được sửa đổi bởi Luật 85/2025/QH15) đã thay “TAND cấp huyện” bằng “TAND khu vực”.
4.1. Thuận tình ly hôn có yếu tố nước ngoài
– Thẩm quyền thuộc về TAND khu vực nơi một trong hai bên cư trú hoặc làm việc. Đồng thời Tòa án có thể xem xét, công nhận:
+ Thỏa thuận chấm dứt quan hệ hôn nhân;
+ Thỏa thuận nuôi con, cấp dưỡng;
+ Thỏa thuận chia tài sản chung vợ chồng.
4.2. Ly hôn đơn phương có yếu tố nước ngoài
– Nguyên tắc chung: TAND khu vực nơi bị đơn cư trú, làm việc có thẩm quyền; Nếu không xác định được nơi cư trú, làm việc hiện tại của bị đơn: Nộp tại TAND khu vực nơi bị đơn cư trú, làm việc cuối cùng;
+ Nếu bị đơn không cư trú, làm việc tại Việt Nam: Nguyên đơn có thể nộp đơn tại TAND khu vực nơi mình cư trú, làm việc.
4.3. Yêu cầu hủy kết hôn trái pháp luật có yếu tố nước ngoài
Thẩm quyền thuộc TAND khu vực nơi đã thực hiện việc đăng ký kết hôn trái pháp luật.
4.4. Yêu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi con sau ly hôn có yếu tố nước ngoài
– Nếu có thỏa thuận: TAND khu vực nơi một trong các bên cư trú, làm việc;
– Nếu là yêu cầu của cơ quan, tổ chức, cá nhân: TAND khu vực nơi người con đang cư trú có thẩm quyền.
Dịch vụ của MMT & Partners về ly hôn có yếu tố nước ngoài
Hãy liên hệ ngay với Công ty Luật MMT & Partners để được tư vấn và hỗ trợ tận tâm nhất!
CÔNG TY LUẬT MMT & PARTNERS
83 NGUYỄN CƯ TRINH, PHƯỜNG HOÀ CƯỜNG, THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG
HOTLINE/ZALO: 090 649 8882
Đội ngũ Luật sư MMT & Cộng sự – Luật sư giỏi Đà Nẵng
– Tư vấn xác định đúng TAND khu vực có thẩm quyền theo quy định mới từ 01/7/2025;
– Soạn trọn bộ hồ sơ ly hôn có yếu tố nước ngoài (thuận tình/đơn phương);
– Đại diện làm việc với Tòa án, thực hiện ủy thác tư pháp, hỗ trợ khách hàng ở nước ngoài;
– Tư vấn phân chia tài sản, quyền nuôi con, cấp dưỡng trong các vụ việc có yếu tố nước ngoài, tài sản ở nhiều quốc gia;
– Giải pháp ly hôn vắng mặt, xử lý trường hợp không liên lạc được với bị đơn, bị đơn ở nước ngoài không hợp tác.
1. Từ năm 2025, Tòa án nào có thẩm quyền giải quyết ly hôn có yếu tố nước ngoài?
Từ ngày 01/7/2025, Tòa án nhân dân khu vực (trực thuộc TAND cấp tỉnh) là cơ quan duy nhất có thẩm quyền sơ thẩm tất cả các vụ việc ly hôn, bao gồm ly hôn có yếu tố nước ngoài. TAND cấp tỉnh chỉ còn thẩm quyền phúc thẩm.
2. TAND khu vực là gì? Có thay thế TAND cấp huyện không?
TAND khu vực được thành lập theo hệ thống tổ chức Tòa án mới từ 01/7/2025 và thay thế toàn bộ TAND cấp huyện trước đây. Đây là cấp xét xử sơ thẩm chính thức, có thẩm quyền giải quyết dân sự – hôn nhân gia đình – hành chính – phá sản, trong đó có ly hôn với người nước ngoài.
3. Trước 01/7/2025, ly hôn có yếu tố nước ngoài nộp ở đâu?
Trước ngày 01/7/2025, ly hôn có yếu tố nước ngoài được nộp tại: TAND cấp tỉnh (sơ thẩm); TAND cấp cao (phúc thẩm, khi có kháng cáo/kháng nghị). Sau ngày 01/7/2025, mô hình này không còn áp dụng.
4. Nếu chồng/vợ tôi đang ở nước ngoài thì nộp đơn ly hôn ở đâu?
Từ 01/7/2025: Ly hôn đơn phương: nộp tại TAND khu vực nơi bị đơn cư trú hoặc làm việc.
– Nếu không xác định được nơi cư trú/làm việc của bị đơn: ➜ nộp tại TAND khu vực nơi bị đơn cư trú cuối cùng.
– Nếu bị đơn không cư trú tại Việt Nam: ➜ nộp tại TAND khu vực nơi nguyên đơn (bạn) đang cư trú hoặc làm việc.
5. Tôi đang sống ở nước ngoài, muốn ly hôn tại Việt Nam thì có cần về nước không?
Không bắt buộc về Việt Nam. Bạn có thể: Ký đơn ly hôn, bản tự khai, giấy ủy quyền cho Luật sư tại Cơ quan đại diện ngoại giao Việt Nam; Sau đó gửi về Việt Nam để TAND khu vực thụ lý.
6. Nếu không biết địa chỉ của chồng/vợ ở nước ngoài thì có ly hôn được không?
Có. Bạn cần: Khai báo tình trạng không xác định được địa chỉ; Cung cấp chứng cứ xuất – nhập cảnh nếu có; Đề nghị Tòa án xác minh qua Cục Quản lý Xuất – Nhập cảnh. Tòa án vẫn có thể giải quyết theo thủ tục niêm yết, ủy thác tư pháp.
7. Thuận tình ly hôn với người nước ngoài nộp ở Tòa án nào?
Từ 01/7/2025: Nộp tại TAND khu vực nơi một trong hai bên cư trú hoặc làm việc. Không quan trọng người kia đang ở Việt Nam hay ở nước ngoài.
8. Tòa án có còn phân biệt ly hôn trong nước và ly hôn có yếu tố nước ngoài không?
Không còn. Theo Luật sửa đổi Bộ luật Tố tụng dân sự 2025: Không phân biệt “có yếu tố nước ngoài” khi xác định thẩm quyền. Chỉ căn cứ vào cấp Tòa án (TAND khu vực) và lãnh thổ (nơi cư trú/làm việc của đương sự).
9. Hồ sơ ly hôn có yếu tố nước ngoài gồm những gì?
Tối thiểu cần có:
– Đơn ly hôn (thuận tình hoặc đơn phương)
– Giấy chứng nhận đăng ký kết hôn (bản chính)
– CCCD/Hộ chiếu của các bên
– Xác nhận cư trú
– Giấy khai sinh con, tài liệu về tài sản (nếu tranh chấp)
– Giấy tờ do nước ngoài cấp phải được hợp pháp hóa lãnh sự và dịch công chứng sang tiếng Việt.
10. TAND khu vực có thẩm quyền ủy thác tư pháp không?
Có. TAND khu vực tiếp nhận và thực hiện:
– Ủy thác tư pháp về dân sự;
– Thông báo văn bản tố tụng ra nước ngoài;
– Yêu cầu xác minh nơi cư trú của bị đơn ở nước ngoài.
11. Hồ sơ ly hôn nộp trước 01/7/2025 tại TAND cấp tỉnh xử lý thế nào?
– Nếu chưa thụ lý: hồ sơ được chuyển về TAND khu vực;
– Nếu đã thụ lý trước 01/7/2025: TAND cấp tỉnh tiếp tục giải quyết;
Không phải nộp đơn lại.
12. MMT & Partners có hỗ trợ ly hôn có yếu tố nước ngoài không?
Có. MMT & Partners hỗ trợ:
– Tư vấn thẩm quyền đúng TAND khu vực theo luật mới;
– Soạn hồ sơ ly hôn (thuận tình/đơn phương);
– Đại diện làm việc với Tòa án, ủy thác tư pháp;
– Hỗ trợ khách hàng ở nước ngoài, ly hôn vắng mặt;
– Tư vấn tranh chấp tài sản quốc tế, quyền nuôi con.
